Asset Publisher Asset Publisher

Park krajobrazowy "Dolina Baryczy"

        W zasięgu terytorialnym Nadleśnictwa Antonin znajduje się park krajobrazowy „Dolina Baryczy". Został utworzony na mocy wspólnego Rozporządzenia Wojewody Kaliskiego i Wojewody Wrocławskiego Nr 39/1 z dnia 3 czerwca 1996 roku w sprawie utworzenia i ochrony parku krajobrazowego „Dolina Baryczy" (Dz. Urz. Woj. Kaliskiego Nr 19, poz. 102 oraz Dz. Urz. Woj. Wrocławskiego Nr 6, poz. 65), zmienionego następnie Rozporządzeniem Nr 1 Wojewody Dolnośląskiego i Wojewody Wielkopolskiego z dnia 2 października 2000 roku (Dz. Urz. Woj. Wlkp., Nr 68, poz. 904). Dla parku w części dolnośląskiej obowiązuje obecnie Rozporządzenie Nr 88 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 28 marca 2007 roku (Dz. Urz. Woj. Doln., Nr 88, poz. 1012) w sprawie Parku Krajobrazowego „Dolina Baryczy", dla Parku leżącego w granicach województwa dolnośląskiego oraz Rozporządzenie Nr 19 Wojewody Dolnośląskiego z dnia 12 listopada 2008 roku zmieniające w §3, ust. 3 ww. rozporządzenie Wojewody Dolnośląskiego. Dla parku w części wielkopolskiej obowiązuje aktualnie uchwała nr XIX/347/20 Sejmiku Województwa Wielkopolskiego z dnia 18 maja 2020r. w sprawie Parku Krajobrazowego Dolina Baryczy na terenie województwa wielkoplskiego.

Jest parkiem ponadregionalnym – większa część jego powierzchni (70 040 ha) znajduje się w siedmiu gminach województwa dolnośląskiego, w środkowym biegu rzeki Baryczy. W województwie wielkopolskim rozpościera się na obszarze trzech gmin: Odolanów (5 400 ha), Przygodzice (4 000 ha) oraz Sośnie (7 600 ha), gdzie obejmuje najciekawsze obszary zlewni górnej Baryczy.

Park powołano w celu zachowania i ochrony walorów przyrodniczych, kulturowych i krajobrazowych. Obejmuje ochroną dolinę Baryczy (Kotliny Odolanowska i Żmigrodzka) wraz z jej dopływami i otaczającymi wzgórzami na łącznej powierzchni 87 040 ha. Rzeźba terenu wiąże się z procesami glacjalnymi w stadiale Warty, późniejszymi procesami peryglacjalnymi, a także procesami zachodzącymi w obrębie moreny czołowej lądolodu. Osobliwością obszaru są rozsiane po całej dolinie kompleksy stawów, sięgające swoimi początkami XIII wieku, które wykorzystywane są do hodowli ryb – głównie karpi. Stawy stanowią najcenniejszy element krajobrazu i przyrody parku – zajmują obecnie powierzchnię około 7 500 ha i otoczone są polami uprawnymi, łąkami lub lasami. Zwykle są pogrupowane w zwarte kompleksy stawowe, z których największy − kompleks Stawno, o powierzchni około 1 630 ha liczy 30 zbiorników, wielkości od 2 do 300 ha. W części wielkopolskiej największy zespół to Stawy Przygodzickie o powierzchni około 680 ha składający się z około 60 zbiorników o wielkości od 0,12 do prawie 112 ha. Ze względu na znaczną wielkość, dużą liczbę pryzm pokrytych szuwarem trzcinowym i pałkowym oraz krzewami i drzewami, małą głębokość, a także ekstensywną produkcję rybacką, stawy te są ważnym miejscem lęgów wielu gatunków ptaków.

W granicach parku lasy zajmują w części dolnośląskiej 45%, w części wielkopolskiej 38,8% powierzchni. Przeważają lasy sosnowe, ale w okolicach Żmigrodu blisko 14% to podmokłe łęgi i olsy, natomiast na południe od Milicza około 4% powierzchni leśnej zajmują lasy bukowe. Na całym obszarze wyróżniono 17 zbiorowisk leśnych (łącznie z zaroślami łozowymi), są to: bór chrobotkowy, suboceaniczny bór sosnowy świeży, bór trzęślicowy, bór mieszany, żyzna buczyna niżowa, kwaśna buczyna niżowa, kwaśna dąbrowa – zbiorowisko ze związku, grąd środkowo-europejski, łęg olszowo-jesionowy, łęg wiązowo-jesionowy, łęg wierzbowo-topolowy, łęg olszowy, ols porzeczkowy. W części wielkopolskiej ponadto wyróżniono jedlinę wyżynną, subkontynentalny bór mieszany oraz ols torfowcowy. Na obszarze parku występują wszystkie nizinne typy siedliskowe lasu.

Na obszarze całego Parku stwierdzono występowanie 121 zespołów roślinnych – naturalnych, półnaturalnych i synantropijnych. Do najcenniejszych należą: wgłębki wodnej, spirodeli i salwinii pływającej, grążela żółtego i grzybieni białych, zbiorowisko z udziałem grzybieńczyka wodnego, zespół z ciborą i namulnikiem wodnym, ponikła błotnego, łąki trzęślicowe, łęgi wierzbowo-topolowe, oles porzeczkowy, łęg olszowo-jesionowy, łęg wiązowo-jesionowy, grądy (wysoki i niski), żyzna buczyna niżowa oraz kwaśna buczyna niżowa. W granicach parku występują 42 gatunki roślin chronionych, w tym 28 objętych ochroną ścisłą. Z podlegających ochronie ścisłej w wielu miejscach jest częsty grążel żółty, a także maleńka paproć wodna − salwinia pływająca. Natomiast wyglądające pięknie w okresie kwitnienia grzybienie białe na terenie parku rosną łanowo tylko w dwu miejscach. Ponadto spotkać można wawrzynka wilczełyko i długosza królewskiego. Z chronionych częściowo roślin – centuria pospolita – stała się bardzo rzadka z powodu osuszania i zarastania wilgotnych łąk. Natomiast kocanki piaskowe są dziś dość pospolite, ponieważ powstaje coraz z więcej odłogowanych suchych terenów dawnych upraw rolnych. Do zagrożonych wymarciem gatunków flory naczyniowej, a występujących jeszcze na terenie parku, należą przede wszystkim rośliny związane z siedliskami wodnymi i błotnymi. Na florę parku składają się gatunki związane głównie z siedliskami wodnymi, wilgotnymi i bagiennymi.

Szczególnie bogata i urozmaicona jest licząca 276 gatunków awifauna, z których 170 to gatunki lęgowe lub prawdopodobnie lęgowe. Gniazduje tu około 20% krajowej populacji gęgawy, 15% krakwy i podgorzałki i po 10% zausznika, perkoza rdzawoszyjnego i błotniaka stawowego. Wśród nich są gatunki rzadkie i zagrożone – bąk, batalion, kormoran, bielik, kania ruda, orlik krzykliwy, bocian czarny, zielonka, kropiatka i wąsatka. Na obszarze terytorialnego zasięgu Nadleśnictwa Antonin znajduje się duża część parku – 14 530 ha.

Grunty administrowane przez Nadleśnictwo Antonin zajmują w parku powierzchnię około 5478,19 ha. Część parku krajobrazowego znajdująca się w zasięgu terytorialnym nadleśnictwa w dużej części pokrywa się z granicą obszaru ochrony siedlisk „Ostoja nad Baryczą"(PLH020041) oraz obszaru specjalnej ochrony ptaków „Dolina Baryczy" (PLB020001).